Mianem samoobrony określa się ogół działań, które mają na celu obronę przed fizycznym atakiem napastnika.
Brak jest jasno określonych granic obrony koniecznej, a każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. Za wyznaczniki ogólnych granic samoobrony przyjmuje się odparcie ataku środkiem współmiernym do zamachu oraz zaprzestanie atakowania napastnika, który został obezwładniony lub odstraszony.
Samoobrona jest jednym z kontratypów, czyli okoliczności wyłączających bezprawność czynu zabronionego. Osoba, która działa w warunkach obrony koniecznej, formalnie wyczerpuje znamiona przestępstwa. Jej działanie nie jest jednak bezprawne i nie stanowi przestępstwa.
Obowiązującym w Polsce aktem prawnym definiującym pojęcie obrony koniecznej oraz regulującym związane z nią kwestie jest kodeks karny. Zgodnie z nim, nie popełnia przestępstwa ten, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny atak na dobro chronione prawem. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, a w szczególności wówczas, gdy sprawca zastosował sposób obrony, który jest niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia. Nie podlega karze osoba, która przekracza granice obrony koniecznej odpierając zamach polegający na wdarciu się do domu, mieszkania, lokalu lub na przylegający do nich ogrodzony teren lub odpierając zamach, który został poprzedzony wdarciem się do tych miejsc, chyba że przekroczenie granic obrony koniecznej było rażące. Karze nie podlega także ten, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu czy wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.
Kwestie związane z samoobroną reguluje także kodeks cywilny. Zgodnie z artykułem 423, kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby, nie jest odpowiedzialny za szkodę, jaka została wyrządzona napastnikowi.
Jakie są dozwolone środki i narzędzia samoobrony? Osoba działająca w obronie koniecznej może użyć takich środków, jakie są niezbędne do odparcia zamachu. Użycie, w szczególności z umiarem, niebezpiecznego narzędzia nie może zostać uznane za przekroczenie granic obrony koniecznej, gdy odpierający zamach nie rozporządzał wówczas innym, mniej niebezpiecznym, lecz równie skutecznym środkiem obrony, a z okoliczności danego zajścia wynika, że zagrażał on życiu lub zdrowiu napadniętego.
Przeciwdziałanie odpierające bezpośredni, bezprawny, realny zamach w celu osiągnięcia swojego celu, w pierwszej kolejności musi być skuteczne. Skuteczność można osiągnąć także posiadając przewagę zbrojną nad przeciwnikiem. Niewspółmierność określa nie narzędzia, lecz intensywność, siłę oraz natężenie ochrony. Chodzi tutaj głównie o zachowanie równowagi pomiędzy atakiem i obroną, nawet wówczas, gdy podczas obrony koniecznej użyte zostało tak zwane niebezpieczne narzędzie.
Masz jakiekolwiek pytania? Chcesz skorzystać z naszych usług detektywistycznych?
Napisz bezpośrednio na nasz adres email biuro@prodetektyw.pl, zadzwoń lub napisz SMS pod numer telefonu 500 15 60 15.
Możesz też skorzystać z poniższego formularza kontaktowego. Wszystkie Twoje dane są szyfrowane i bezpieczne. Pamiętaj o naszej stronie internetowej: Agencja Detektywistyczna.
