Wariograf – wykrywacz kłamstw

Wariograf, inaczej poligraf, wykrywacz kłamstw lub detektor kłamstw, to urządzenie, które służy do analizy fizjologicznych reakcji organizmu człowieka na bodźcie zewnętrzne będące wykładnią emocji. W przeszłości wykorzystywany był on głównie przez organy ścigania jako narzędzie kryminalistyczne. Obecnie wariograf jest używany także przez osoby prywatne, na przykład podczas procesu rekrutacji.

Podczas testów wariograficznych, osobom badanym zadaje się pytania dobrane w taki sposób, aby skutecznie wyeliminować prawdopodobieństwo popełnienia tak zwanego błędu Otella. Mogą oni odpowiadać na nie wyłącznie „tak” lub „nie”. Inne z wykorzystywanych rozwiązań to odczytywanie badanemu pytań bez oczekiwania na udzielenie odpowiedzi. Wyróżnia się tu między innymi testy pytań kontrolnych, które polegają na zadawaniu naprzemiennie pytań krytycznych, kontrolnych obojętnych. Do czynienia możemy mieć także z testami wiedzy ukrywanej, wiedzy winnego lub ukrytej informacji. Opierają się one o zadawanie pytań z kilkoma różnymi odpowiedziami, spośród których jest jedna prawdziwa, znana wyłącznie osobie związanej bezpośrednio z popełnionym przestępstwem.

Zgromadzone podczas badania wariografem zbiory wskazówek ukrywana czy fałszowania prawdy mogą znacząco ułatwić wyciąganie wniosków dotyczących prawdomówności. Należy tutaj jednak zdawać sobie sprawę z tego, że wyniki takich testów nigdy nie są pewne. Wynika to z tego, iż wariograf jest urządzeniem działającym według ściśle określonych zadań, które nie jest w stanie błędnie odczytać reakcji organizmu. Co za tym idzie, o wyniku badana decyduje subiektywna ocena przeprowadzającego go specjalisty. Z błędami mamy do czynienia nawet wówczas, kiedy testy są wykonywane zgodnie z opisaną procedurą przez neutralnego obserwatora.

Trafność testów wykonywanych z wykorzystaniem wariografem jest określana podczas badań terenowych, na przykład takich, które odbywają się z udziałem osoby podejrzanej i odnoszą się do rzeczywistego zdarzenia. Osoba badana ulega wówczas bardzo silnym emocjom, co sprzyja ich wykryciu. Drugim rodzajem badań są laboratoryjne. Te z kolei wykonuje się w zainspirowanej przez badacza sytuacji eksperymentalnej. Do czynienia możemy mieć także z badaniami hybrydowymi, które łączą w sobie zalety opisanych powyżej badań terenowych oraz laboratoryjnych. Często odbywają się one z udziałem grupy uczestników tak zwanego „testu kompetencji”, którzy mają możliwość dokonania zmiany odpowiedzi udzielonych w kwestionariuszu. Osoby prowadzące badania treści nie wiedzą, którzy z respondentów zdecydowali się na wprowadzenie poprawek.

Na początku 2015 roku, Sąd Najwyższy uznał za niedopuszczalne wykorzystywanie wariografu podczas przesłuchań. Wynika to z art. 171 § 5 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z nim, niedopuszczalne jest stosowanie hipnozy albo środków chemicznych lub technicznych wpływających na procesy psychiczne osoby przesłuchiwane lub mających na celu kontrolę nieświadomych reakcji jej organizmu w związku z przesłuchaniem.

Masz jakiekolwiek pytania? Chcesz skorzystać z naszych usług detektywistycznych?

Napisz bezpośrednio na nasz adres email biuro@prodetektyw.pl, zadzwoń lub napisz SMS pod numer telefonu 500 15 60 15.

Możesz też skorzystać z poniższego formularza kontaktowego. Wszystkie Twoje dane są szyfrowane i bezpieczne. Pamiętaj o naszej stronie internetowej: Agencja Detektywistyczna.