Defraudacja kojarzy się nam z kradzieżą, gdyż łączy w sobie elementy oszustwa i rabunku. Podobnie jak kradzież dotyczy sytuacji, gdy ktoś przywłaszcza sobie cudze mienie, a więc jest działaniem nielegalnym i przynoszącym stratę. Defraudacja to forma oszustwa, która może być popełniona przez osoby prywatne, pracowników, urzędników, przedsiębiorców lub polityków. Dowiedz się, na czym polega zjawisko defraudacji, jak skutecznie się przed nim bronić i co zrobić, jeśli padło się jego ofiarą.
Co to jest defraudacja i jakie niesie zagrożenia
Defraudacja nazywana inaczej sprzeniewierzeniem lub malwersacją jest nielegalnym rodzajem przywłaszczenia mienia, zwykle pieniędzy lub papierów wartościowych. W zależności od sposobu, celu oraz skali działania może mieć ona dla podmiotu określone skutki.
Defraudacja to poważne zagrożenie dla każdej firmy, która może ponieść duże straty finansowe, utratę reputacji, zaufania klientów i partnerów, a nawet ryzyko odpowiedzialności prawnej. Może ona być skutkiem działań pracowników, kierowników, dostawców, kontrahentów lub innych podmiotów związanych z firmą.
Rodzaje i przykłady defraudacji
Defraudacja może przybierać różne formy, takie jak kradzież, fałszerstwo, korupcja, oszustwo, nadużycie czy cyberprzestępczość. Ze względu na sposób działania sprawcy lub sprawców wyróżniamy kilka rodzajów defraudacji takich jak sprzeniewierzenie, malwersacja czy fałszywy bilans spółki.
Sprzeniewierzenie
Sprzeniewierzenie polega na niezgodnym z prawem przywłaszczeniu sobie cudzego mienia, pieniędzy lub praw majątkowych, które zostały powierzone sprawcy w związku z wykonywaną pracą, pełnioną funkcją lub zajmowanym stanowiskiem. W tej sytuacji sprawca nadużywa zaufania osoby powierzającej, która oczekuje zwrotu swojego majątku po czasie określonego w umowie użytkowania czy przechowywania.
Przykładem defraudacji malwersacji będącej sprzeniewierzeniem może być sytuacja, gdy wierzyciel pożyczył osobie znajdującej się w trudnej sytuacji pieniądze, lecz dłużnik nie spłacił długu w umówionym czasie i uchyla się od oddania pieniędzy, gdyż wydał je na zakup luksusowych dóbr. Podobnym oszustwem w celach majątkowych jest kradzież pieniędzy z kasy sklepu przez kasjera czy wykorzystanie służbowego samochodu do celów prywatnych przez pracownika firmy.
Malwersacja
Rodzajem defraudacji jest także malwersacja polegająca na niewłaściwym dysponowaniu cudzym mieniem (np. zarządzaniu majątkiem poprzez działania przekraczające ustalenia z jego właścicielem).
Malwersacja nierzadko dotyczy osób zajmujących stanowiska kierownicze zarówno w sektorze prywatnym, jak i państwowym.
Takim nadużyciem jest nieprawidłowe rozporządzanie funduszami powierzonymi na wykonanie określonego projektu, polegające na zawyżaniu kosztów, przyjmowaniu łapówek i nierealizowaniu w pełni zadania przy jednoczesnym zużyciu funduszy.
Przykładem takiej malwersacji jest wyłudzenie funduszy unijnych przez podmioty, które ubiegają się o dofinansowanie. Działanie sprawcy polega wówczas na podawaniu nieprawdziwych lub niepełnych informacji we wnioskach o dotację, fałszowaniu dokumentów, nadużywaniu umów podwykonawczych, niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu projektu albo nieprawidłowym rozliczeniu otrzymanych środków.
Fałszywy bilans spółki
Fałszywy bilans spółki polega na podawaniu nieprawdziwych informacji w sprawozdaniu finansowym firmy, w celu ukrycia strat, zaniżenia kosztów, zawyżenia przychodów lub innych manipulacji finansowych.
Przykładem defraudacji prowadzonej poprzez tworzenie fałszywego bilansu spółki jest fałszowanie faktur, rachunków bankowych lub innych dokumentów przez dyrektora finansowego czy prezesa firmy. To działanie może, także obejmować tworzenie zależnych spółek i przenoszenie do nich zasobów majątkowych oraz informacji o ich źródłach, aby uniknąć ich w bilansie przedsiębiorstwa.
W przypadku defraudacji, w tym również fałszywego bilansu spółki niejednokrotnie powstaje dług, który jest ściągany w procesie windykacji. Taka sytuacja ma miejsce, gdy poszkodowana osoba lub firma nie może odzyskać swojej własności od dłużnika.
Defraudacja a korupcja
Warto zaznaczyć, że defraudacja nie jest korupcją, gdyż może mieć miejsce bez zaistnienia działań korupcyjnych. W przypadku defraudacji bowiem sprawca przyjmuje mienie w sposób legalny i wykorzystuje je niezgodnie z prawem lub zasadami gospodarki finansowej. Defraudacji mogą jednak towarzyszyć działania korupcyjne, w których osoba (publiczna lub prywatna) popełniająca przestępstwo nadużywa stanowiska bądź wpływów w celu uzyskania korzyści majątkowej.
Korupcją jest na przykład wręczenie łapówki urzędnikowi państwowemu za wydanie pozwolenia. Defraudacja połączona z korupcją to sytuacja, gdy inwestor daje łapówkę urzędnikowi, aby uzyskać pozwolenia na budowę, choć jego wniosek jest niezgodny z prawem i planem zagospodarowania przestrzennego, a urzędnik nie tylko wydaje owo pozwolenie, ale również fałszuje dokumenty i ekspertyzy. W tej sytuacji popełnione zostaje przestępstwo na szkodę gminy, która traci mienie.
Defraudacja w świetle polskiego prawa
Defraudacja w k.k. jest określona w art. 286, w którym czytamy: „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu, lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.
Defraudację jako wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym określa również art. 296 k.k., gdzie zgodnie z §3 za szkodę majątkową w wielkich rozmiarach grozi kara nawet do 10 lat pozbawienia wolności.
Ponadto zgodnie z art. 415 k.c. „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”, co oznacza, że za defraudację grozi odpowiedzialność cywilna, a więc sprawca może zostać zobowiązany do zapłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia osobie, lub instytucji, której wyrządził szkodę.
Kary za defraudację są uzależnione od wartości przywłaszczonego mienia, sposobu działania sprawcy, stopnia jego winy i skutków dla pokrzywdzonych.
Wykrycie i zwalczanie defraudacji nie są łatwe, często wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności. W przypadku podejrzenia defraudacji należy zgłosić sprawę odpowiednim organom ścigania, takim jak policja, prokuratura lub Centralne Biuro Antykorupcyjne. Można także skorzystać z pomocy prywatnego detektywa, który przeprowadzi własne śledztwo. Detektyw może pomóc w ustaleniu sprawcy, sposobu i skali defraudacji, a także w odzyskaniu utraconego mienia lub odszkodowania.
Jak przeciwdziałać defraudacji w firmie?
Aby zapobiegać i przeciwdziałać defraudacji warto wprowadzić do firmy kodeks etyczny oraz zasady dotyczące dobrych praktyk, które mają na celu zapewnienie uczciwości i transparentności działania.
W celu utrzymania standardów i skuteczności zastosowanych przepisów oraz wykrycia ewentualnych nieprawidłowości pomocne jest systematyczne przeprowadzanie audytu, zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Audyt to niezależna ocena firmy pod względem zgodności z określonymi przepisami i wzorcami oraz finansowej transparentności.
Audyt pozwoli monitorować transakcje finansowe, stosować określone procedury kontroli, jak również motywować pracowników do przestrzegania zasad etyki i uczciwości. W celu przeprowadzenia skutecznego audytu należy określić jego cel i zakres, przygotować plan oraz zebrać informacje na temat działalności firmy. Niezbędna będzie również dokładna analiza danych finansowych, aby można było sporządzić rzetelny i kompletny raport z audytu.
Defraudacja a pomoc prywatnego detektywa
W sytuacji, gdy podejrzewamy defraudację, warto sięgnąć po pomoc biura detektywistycznego. Dzięki usługom profesjonalnego detektywa nie tylko zweryfikujemy swoje podejrzenia, ale również dowiemy się jak postępować dalej. W ramach pracy biura detektywistycznego pod kątem podejrzenia defraudacji mieszczą się takie działania jak:
- zbieranie i analizowanie informacji oraz dowodów dotyczących podejrzanych zachowań, operacji i nieprawidłowości finansowych w firmie;
- przeprowadzenie obserwacji i inwigilacji osób podejrzanych o defraudację albo współpracę z osobami trzecimi lub instytucjami w celu wyłudzenia m.in. pieniędzy od firmy;
- wykorzystywanie specjalistycznego sprzętu (podsłuchy, ukryte kamery, lokalizatory GPS, testy poligraficzne i oprogramowanie do analizy danych) oraz technik detektywistycznych;
- doradztwo w zakresie weryfikacji przyszłych kandydatów do pracy z wykorzystaniem OSINT (tzw. biały wywiad), wywiadu środowiskowego oraz obserwacji;
- szkolenia dla pracowników i kadry kierowniczej firmy w zakresie zapobiegania oraz wykrywania defraudacji, a także usprawnienia systemu zabezpieczeń, kontroli pracowników i współpracowników;
- współpraca z organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości w celu przekazania zebranych informacji i dowodów oraz wsparcia procesu sądowego przeciwko sprawcom nadużyć.
Podsumowując, defraudacja jest nie tylko działalnością przestępczą i szkodliwą materialnie, ale również uderzającą w wizerunek i wiarygodność firmy, marki lub osoby prywatnej czy instytucji. Należy zatem zachować ostrożność i rozwagę w kontaktach z kontrahentami, unikać podejrzanych ofert i propozycji, które mogą być próbą wyłudzenia poufnych informacji.
Warto również konsekwentnie dbać o stan finansów oraz dokumentów, a w razie wątpliwości sprawdzać wszelkie nieprawidłowości i skorzystać z pomocy profesjonalnego biura detektywistycznego, a także wymiaru sprawiedliwości.
Masz jakiekolwiek pytania? Potrzebujesz pomocy?
Nie wahaj się. Rozwiążemy Twój problem. Napisz bezpośrednio na nasz adres email biuro@prodetektyw.pl, zadzwoń lub napisz SMS pod numer telefonu 500 15 60 15.
Możesz też skorzystać z poniższego formularza kontaktowego. Wszystkie Twoje dane są szyfrowane i bezpieczne. Pamiętaj o naszej stronie internetowej: Agencja Detektywistyczna.
