Przedawnienie długu

Większość z nas zdaje sobie sprawę z tego, że kwestia odzyskania zobowiązań od nieuczciwych dłużników nie jest prostą sprawą. Jednak niewielu wierzycieli wie o tym, iż w sytuacji, w której dojdzie do przedawnienia długu odzyskanie należności, staje się wręcz niemożliwe. Z artykułu dowiesz się, co oznacza, kiedy następuje i czym skutkuje przedawnienie długu oraz co warto zrobić, by nie dopuścić do wykorzystania przez dłużników tego prawa.

Czym jest przedawnienie długu

Przedawnienie długu należy do instytucji polskiego prawa cywilnego i jest jedną z form dawności mającej służyć stabilizacji obrotu prawnego w wyniku ograniczenia lub wyłączenia możliwości dochodzenia roszczeń wierzyciela na drodze sądowej po upływie określonego terminu.

Inaczej ujmując przedawnieniem długu, jest moment, w którym dłużnik nie ma już prawnego obowiązku spłaty zadłużenia. Tak więc, gdy nastąpi przedawnienie roszczeń, dłużnik nie może być już ścigany w celu uregulowania zobowiązań zarówno przez sąd, komornika czy firmę windykacyjną.

Czemu służy przedawnienie długu

Wprowadzenie reżimu przedawnienia długu ma na celu rozwiązanie konfliktu pomiędzy wierzycielem, który zwleka z dochodzeniem swoich długów, a dłużnikiem, dla którego obowiązek zadośćuczynienia po pewnym czasie staje się zbyt uciążliwy, lub gdy wykonał swoje zobowiązanie, lecz w związku z upływem czasu nie może udowodnić spłaty.

Jaki dług może ulec przedawnieniu

Przedawnieniu podlegają wyłącznie tzw. roszczenia majątkowe, czyli takie, które w pierwszej kolejności prowadzą do dotychczasowego utrzymania stanu majątkowego lub zwiększenia majątku wierzyciela.
Poza tym w przypadku roszczeń wynikających ze stosunku pracy przedawnieniu ulegają także prawa niemajątkowe (art. 291 kp.).

Natomiast długami, które nie podlegają przedawnieniu, są roszczenia windykacyjne dotyczące nieruchomości oraz kredyty hipoteczne.

Kiedy następuje przedawnienie długu?

Artykuł 118 kc. wskazuje, że „koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata”. W kodeksie cywilnym wymieniane są dwa główne terminy, po których dochodzi do przedawnienia długów:

Termin 6 lat dotyczy wszelkich roszczeń majątkowych, poza świadczeniami okresowymi i roszczeniami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ponadto wyłączone są jeszcze te zobowiązania, co do których przepisy szczególne przewidują krótszy termin przedawnienia albo których przedawnienie zostało wyłączone (art. 118 kc.).

Po upływie 6 lat przedawnieniu ulegają także zobowiązania stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania sprawy danego rodzaju roszczeń (art. 125 kc.).

Drugim często spotykanym terminem, po którym dochodzi do przedawnienia długu, jest okres 3 lat i dotyczy on zobowiązań związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i świadczeń okresowych takich jak: czynsz czy alimenty (art. 118 kc.).

Przepisy innych artykułów kc., jak również stosownych ustaw wymieniają liczne wyjątki dotyczące terminu przedawnienia długów.
Wśród zobowiązań, dla których zmienione zostały okresy przedawnienia długów należą m.in.:

• roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych będących przestępstwami – przedawnienie 20 lat od daty popełnienia przestępstwa;
• roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych – przedawnienie po 3 latach od dnia, w którym osoba poszkodowana dowiedziała się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia, lecz nie później niż 10 lat od daty popełnienia czynu (10-letni okres nie stosuje się przy roszczeniu o naprawienie szkody na osobie);
• roszczenia wynikające ze stosunku pracy – termin przedawnienia 3 lata;
• roszczenia przedsiębiorcy z tytułu dokonanej sprzedaży – termin przedawnienia 2 lata;
• roszczenia z tytułu umowy przewozu – termin przedawnienia 1 rok.

Dodatkowo orzecznictwo sądowe wypracowało szczególne reguły przedawnienia roszczeń ubocznych powiązanych z innymi zobowiązaniami np. odsetki za opóźnienie uregulowania należności.

Tryb postępowania dotyczący przedawnienia długu

Jeżeli roszczenia mają określony termin płatności, bieg przedawnienia rozpoczyna się wraz z jego datą. Natomiast przy braku owego terminu, czyli w sytuacji, gdy płatność zależy od określonej czynności wierzyciela (np. wypowiedzenia pożyczki bezterminowej), bieg przedawnienia rozpoczyna się przy założeniu, że wierzyciel dokonał tej czynności, najwcześniej jak tylko mógł.

Ponadto inne regulacje prawne mogą ustanawiać odmienne zasady ustalania daty rozpoczęcia biegu przedawnienia. Tak jest na przykład w przypadku art. 4421 kc., czyli roszczeń deliktowych, gdzie datą początkową jest dzień popełnienia czynu niedozwolonego lub dzień, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia.

Przerwanie trybu przedawnienia długu

Wierzyciel nie zawsze musi biernie czekać, aż zobowiązania dłużnika wobec niego się przedawnią. Przepisy prawne przewidują sytuacje, w których następuje przerwanie biegu przedawnienia długu oznaczające, że proces nie jest zatrzymany, lecz liczy się jeszcze raz od początku.
Wśród sytuacji, w których może nastąpić przerwanie biegu przedawnienia długu, wyróżnia się:

• wszczęcie postępowania sądowego,
• złożenie wniosku o uznanie długu,
• nadanie klauzuli wykonalności,
• rozpoczęcie mediacji w celu rozwiązania sprawy polubownie,
• złożenie wniosku o egzekucję komorniczą,
• wpłata dowolnej kwoty (nawet najmniejszej) na rzecz spłaty długu.

Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia

Poza przypadkami, w których możliwe jest przerwanie biegu przedawnienia długu, istnieje także możliwość jego wstrzymania.
Takie zawieszenie biegu przedawnienia długu następuje w sytuacji, w której wierzyciel nie ma możliwości dochodzenia swoich roszczeń lub jest ono znacznie utrudnione. W kodeksie cywilnym znajduje się zamknięty katalog przypadków, gdy bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu i dotyczy:

• roszczeń przysługującym dzieciom od ich rodziców — zawieszenie na okres trwania władzy rodzicielskiej;
• roszczeń, przysługującym osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – wstrzymanie na czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
• roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – zawieszenie na czas trwania małżeństwa;
• wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – zawieszenie na czas trwania takiej okoliczności.

Zawieszenie biegu przedawnienia długu następuje na czas występowania okoliczności utrudniających uprawnionemu dochodzenie roszczenia i tego okresu nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu. Po ustaniu przyczyn zawieszenia okres sprzed wstrzymania sumuje się z okresem po zawieszeniu, czyli do przedawnienia dochodzi, gdy łączny, czas przekroczy wskazany w ustawie termin przedawnienia.

Zakończenie trybu biegu przedawnienia długu

Udowodnienie przedawnienia długu następuje po upływie terminu przedawnienia i gdy wszystkie warunki przedawnienia zostały zachowane.

Zakończenie biegu terminu przedawnienia skutkuje znacznym obniżeniem możliwości odzyskania długu przez wierzyciela. Ponieważ, pomimo że może on nadal dochodzić swego roszczenia przed sądem, to jednocześnie dłużnik może osłonić się zarzutem przedawnienia, który prowadzi do przegrania sprawy przez wierzyciela i oddalenia powództwa.

Pamiętać należy jednak o tym, że przedawniony dług nie znika i nie jest automatycznie umorzony, lecz po zakończeniu biegu przedawnienia długu ustaje obowiązek jego spłaty. Informacja o niespłaconym zobowiązaniu nadal znajduje się m.in. w BIK, co obniża zdolność kredytową i zmniejsza wiarygodność dłużnika.

Instytucja przedawnienia długu chroni dłużników, dlatego w ważne jest, aby dbając o własne interesy zapobiegać sytuacjom, w których nasze roszczenia ulegają przedawnieniu.

W tym celu udzielając pożyczki lub rozpoczynając współpracę z danym kontrahentem, warto sprawdzić jego wiarygodność. Natomiast w sytuacji, kiedy doszło do podpisania umowy z nieuczciwą osobą, najlepiej jest już przy pierwszych niespłaconych zobowiązaniach zwrócić się do firmy windykacyjnej w celu szybkiego i skutecznego odzyskania długu.

Zapraszamy do skorzystania z oferty Agencji ProDetektyw, która wykonuje między innymi usługi z zakresu windykacji, obserwacji i zbierania informacji dotyczących osób i ich mienia.

Masz jakiekolwiek pytania? Potrzebujesz pomocy?

Nie wahaj się. Rozwiążemy Twój problem. Napisz bezpośrednio na nasz adres email biuro@prodetektyw.pl, zadzwoń lub napisz SMS pod numer telefonu 500 15 60 15.

Możesz też skorzystać z poniższego formularza kontaktowego. Wszystkie Twoje dane są szyfrowane i bezpieczne.